Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarło jeszcze żadne prawo!
W minioną środę, 8 maja 2019 roku, w sali audytoryjnej Centrum Optyki Kwantowej Instytutu Fizyki Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odbyła się debata na temat astronomicznych i prawnych aspektów górnictwa kosmicznego. W dyskusji wzięli udział Pan prof. Gracjan Maciejewski, adiunkt w Katedrze Astronomii i Astrofizyki Centrum Astronomii Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK, Pan apl. radc. mgr Mariusz T. Kłoda, asystent w Zakładzie Prawa Handlowego Wydziału Prawa i Administracji UMK oraz założyciel bloga Prawo i Kosmos – Prawo Kosmiczne, a także Pan Radosław Grabarek, założyciel i redaktor portalu We Need More Space (moderator dyskusji).
Spotkanie zorganizował toruński oddział Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa (ELSA) w ramach projektu #Więcej. Patronat nad wydarzeniem objęło Stowarzyszenie Polskich Profesjonalistów Sektora Kosmicznego.
Debata rozpoczęła się punktualnie o godzinie 18:00. Zgromadzeni w sali audytoryjnej COK goście w pierwszej kolejności wysłuchali Pana Radosława Grabarka. Założyciel portalu We Need More Space zadał ogólne pytanie o działania, które należy podjąć, aby urzeczywistnić koncepcję górnictwa kosmicznego (tak jak dawniej, pomysł wykorzystania orbity geostacjonarnej w przemyśle satelitarnym).
Próbę odpowiedzi na to pytanie podjął jako pierwszy mgr Mariusz T. Kłoda. Przedstawił on zarys regulacji prawnej dotyczącej górnictwa kosmicznego w ujęciu międzynarodowego prawa kosmicznego, a także prawa amerykańskiego, luksemburskiego i polskiego. Szczególne zainteresowanie słuchaczy wzbudziła informacja o zawarciu przez Polskę z Luksemburgiem Porozumienia w sprawie współpracy w ramach zasobów kosmicznych. Następnie głos zabrał Pan prof. Gracjan Maciejewski. Naukowiec z toruńskiego Centrum Astronomii w pierwszej kolejności poddał pod rozwagę przyczyny zainteresowania górnictwem kosmicznym, w dalszym zakresie odniósł się do astronomicznych aspektów prowadzenie takiej działalności w przestrzeni kosmicznej.
Aktywnie w dyskusji uczestniczyli zgromadzeni w sali audytoryjnej COK goście, głównie studenci fizyki, astronomii oraz prawa i administracji. Prelegenci z chęcią odpowiadali na liczne pytania.
Bez mała dwugodzinna dyskusja zakończyłya następującymi konkluzjami:
– górnictwo kosmiczne, ze względu na wyczerpujące się zasoby ziemskie, warunkuje przetrwanie ludzkości;
– działalność w zakresie górnictwa kosmicznego będzie wymagała współdziałania podmiotów publicznych i prywatnych, co wpisuje się w ogólnoświatowe zjawisko komercjalizacji działalności w kosmosie („New Space” lub „Space 4.0”); być może współpraca ta będzie oparta o znany także w Polsce mechanizm partnerstwa publiczno-prywatnego;
– trudno przewidzieć ekonomiczne następstwa wzrostu podaży „surowców” pozyskanych w przestrzeni kosmicznej; kazus napływu złota z Ameryk do Europy w okresie średniowiecza nakazuje zachowanie w tym zakresie ostrożności;
– nie ma pewności co do dopuszczalności nabycia własności zasób kosmicznych w ujęciu obowiązującego międzynarodowego prawa kosmicznego, co potwierdza chociażby stanowisko Międzynarodowego Instytutu Prawa Kosmicznego z 2015 roku; wobec tego ocena prawna aktywności legislacyjnej USA i Luksemburga w omawianym zakresie nie jest jednoznaczna; jednocześnie można dostrzec sygnały kształtowania się ogólnoświatowej tendencji do regulowania prawa własności zasobów kosmicznych w prawie wewnętrznym poszczególnych państw.
Po zakończeniu debaty, większość jej uczestników wzięła udział w zwiedzaniu Centrum Astronomii UMK, znajdującego się w podtoruńskich Piwnicach. Przewodnikiem był Pan prof. Andrzej Strobel.
W poniedziałek 6 maja 2019 roku, na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbył się wykład, dotyczący prawnych aspektów reklamy w przestrzeni kosmicznej oraz gruzu kosmicznego. Spotkanie zorganizowało Koło Naukowe Prawa Lotniczego i Kosmicznego ,,Kosmolot”, działające na Wydziale Prawa i Administracji UŚ.
Do pierwszego zagadnienia odniósł się mgr Mariusz T. Kłoda. Referent przywołał przykłady reklam zrealizowanych w kosmosie (por. np. grafikę poniżej). Następnie dokonał analizy jurydycznej zagadnienia, odwołując się przy tym między innymi do prawa amerykańskiego.
Magister Kamil Muzyka omówił problem tak zwanego gruzu kosmicznego. Temat ten wzbudził spore zainteresowanie wśród uczestników spotkania.
Mariusz T. Kłoda
PS Zdjęcia oraz grafiki z debaty na temat astronomicznych i prawnych aspektów górnictwa kosmicznego publikuję za uprzejmością ELSA Toruń.
Wpis ten nie stanowi opinii lub porady prawnej w rozumieniu obowiązującego prawa. Ma on wyłącznie informacyjny charakter. Autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji, podejmowanych na jego podstawie.