Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarło jeszcze żadne prawo!
W minioną środę, 8 maja 2019 r., w sali audytoryjnej Centrum Optyki Kwantowej Instytutu Fizyki Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu odbyła się debata na temat astronomicznych i prawnych aspektów górnictwa kosmicznego. W dyskusji wzięli udział Pan prof. Gracjan Maciejewski, adiunkt w Katedrze Astronomii i Astrofizyki Centrum Astronomii Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK, Pan apl. radc. mgr Mariusz T. Kłoda, asystent w Zakładzie Prawa Handlowego Wydziału Prawa i Administracji UMK oraz założyciel bloga Prawo i Kosmos – Prawo Kosmiczne, a także Pan Radosław Grabarek, założyciel portalu We Need More Space (moderator dyskusji).
Spotkanie zorganizował toruński oddział Europejskiego Stowarzyszenia Studentów Prawa (ELSA) w ramach projektu #Więcej. Patronat nad wydarzeniem objęło Stowarzyszenie Polskich Profesjonalistów Sektora Kosmicznego.
Debata rozpoczęła się punktualnie o godzinie 18:00. Zgromadzeni w sali audytoryjnej COK goście w pierwszej kolejności wysłuchali Pana Radosława Grabarka. Założyciel portalu We Need More Space zadał ogólne pytanie o działania, które należy podjąć, aby urzeczywistnić koncepcję górnictwa kosmicznego (tak jak dawniej, pomysł wykorzystania orbity geostacjonarnej w przemyśle satelitarnym).
Próbę odpowiedzi na to pytanie podjął jako pierwszy mgr Mariusz T. Kłoda. Przedstawił on zarys regulacji prawnej dotyczącej górnictwa kosmicznego w ujęciu międzynarodowego prawa kosmicznego, a także prawa amerykańskiego, luksemburskiego i polskiego. Szczególne zainteresowanie słuchaczy wzbudziła informacja o zawarciu przez Polskę z Luksemburgiem Porozumienia w sprawie współpracy w ramach zasobów kosmicznych. Następnie głos zabrał Pan prof. Gracjan Maciejewski. Naukowiec z toruńskiego Centrum Astronomii w pierwszej kolejności poddał pod rozwagę przyczyny zainteresowania górnictwem kosmicznym, w dalszym zakresie odniósł się do astronomicznych aspektów prowadzenie takiej działalności w przestrzeni kosmicznej.
Aktywnie w dyskusji uczestniczyli zgromadzeni w sali audytoryjnej COK goście, głównie studenci fizyki, astronomii oraz prawa i administracji. Prelegenci z chęcią odpowiadali na liczne pytania.
Bez mała dwugodzinną dyskusję zakończyły m.in. następujące konkluzje:
– górnictwo kosmiczne, ze względu na wyczerpujące się zasoby ziemskie, warunkuje przetrwanie ludzkości;
– działalność w zakresie górnictwa kosmicznego będzie wymagała współdziałania podmiotów publicznych i prywatnych, co wpisuje się w ogólnoświatowe zjawisko komercjalizacji działalność w kosmosie („New Space” lub „Space 4.0”); być może współpraca ta będzie oparta o znany także w Polsce mechanizm partnerstwa publiczno-prywatnego;
– trudno przewidzieć ekonomiczne następstwa wzrostu podaży „surowców” pozyskanych w przestrzeni kosmicznej; kazus napływu złota z Ameryk do Europy w okresie średniowiecza nakazuje zachowanie w tym zakresie ostrożności;
– nie ma pewności co do dopuszczalności nabycia własności zasób kosmicznych w ujęciu obowiązującego międzynarodowego prawa kosmicznego, co potwierdza chociażby stanowisko Międzynarodowego Instytutu Prawa Kosmicznego z 2015 r.; wobec tego ocena prawna aktywności legislacyjnej USA i Luksemburga w omawianym zakresie nie jest jednoznaczna; jednocześnie można dostrzec sygnały kształtowania się ogólnoświatowej tendencji do regulowania prawa własności zasobów kosmicznych w prawie wewnętrznym poszczególnych państw.
Po zakończeniu debaty, większość jej uczestników wzięła udział w zwiedzaniu Centrum Astronomii UMK, znajdującego się w podtoruńskich Piwnicach. Przewodnikiem był Pan prof. Andrzej Strobel.
W poniedziałek 6 maja 2019 r., na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach odbył się wykład, dotyczący prawnych aspektów reklamy w przestrzeni kosmicznej oraz gruzu kosmicznego. Spotkanie zorganizowało Koło Naukowe Prawa Lotniczego i Kosmicznego ,,Kosmolot”, działające na Wydziale Prawa i Administracji UŚ.
Do pierwszego zagadnienia odniósł się mgr Mariusz T. Kłoda. Referent przywołał przykłady reklam zrealizowanych w kosmosie (por. np. grafikę poniżej). Następnie dokonał analizy jurydycznej zagadnienia, odwołując się przy tym m.in. do prawa amerykańskiego.
Źródło: http://www.spacefacts.de/, wejście 9.5.2019 r.
Magister Kamil Muzyka omówił problem tzw. gruzu kosmicznego. Temat ten wzbudził spore zainteresowanie wśród uczestników spotkania.
Mariusz T. Kłoda
PS Zdjęcia oraz grafiki z debaty na temat astronomicznych i prawnych aspektów górnictwa kosmicznego publikuję za uprzejmością ELSA Toruń.
Wpis ten nie stanowi opinii lub porady prawnej w rozumieniu obowiązującego prawa. Ma on wyłącznie informacyjny charakter. Autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji, podejmowanych na jego podstawie.