Menu
Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarło jeszcze żadne prawo!
  • Redakcja Bloga
  • Współpraca ekspercka
  • Konsorcjum Naukowe Ad Astra
  • Polityka prywatności i ciasteczek
  • Kontakt
Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarło jeszcze żadne prawo!

Podwaliny prawne górnictwa kosmicznego rodzą się na naszych oczach

Posted on 18 sierpnia 201810 lipca 2022

Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarło jeszcze żadne prawo!

„Podwaliny prawne górnictwa kosmicznego rodzą się na naszych oczach”, takim podtytułem opatrzono artykuł Pani Anny Dąbrowskiej – Niepytalskiej pod tytułem  „Prawo w górnictwie kosmicznym”. Autorka jest pracownikiem Departamentu Polityki Surowcowej Państwa i Analiz w Ministerstwie Środowiska. Artykuł ukazał się w najnowszym numerze Polityki Surowcowej (2018, nr 3, s. 83-85). Warto przywołać niektóre tezy tego artykułu i poddać je pod rozwagę.

Na wstępie odwołano się do stanowiska Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, zgodnie z którym prace nad ustawą o działalności kosmicznej i Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych (por. np. Ustawa o działalności kosmicznej – ciąg dalszy i  Nowy projekt polskiego prawa kosmicznego) należy postrzegać również jako przygotowanie do ewentualnego wprowadzenia do polskiego systemu prawa regulacji dotyczących eksploatacji ciał niebieskich.

Stanowisko „administracji publicznej” w tym zakresie nie uległo zasadniczej zmianie od czasu udzielenia odpowiedzi przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rozwoju na interpelację nr 3297 w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego. Zgłosili ją posłowie Paweł Szramka i Paweł Skutecki w 2016 roku. Niepokojące natomiast jest to, że ustawa o działalności kosmicznej i Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych jeszcze nie obowiązuję, mimo że prace legislacyjne (pierwotnie nad projektem ustawy – Prawo kosmiczne) podjęto w 2014 roku.

W ocenie Autorki, ustanowienie ram prawnych dla działalności w obszarze tak znanego górnictwa kosmicznego wpisuje się w ogólną strategię rozwoju Polski oraz w jej politykę surowcową.

Aktualnie trwają prace nad Polityką Surowcową Państwa (jej projekt jest konsultowany). Nadrzędnym celem polityki surowcowej Polski, jak wskazano w projekcie (s 13), jest zapewnienie dostępu do niezbędnych surowców (obecnie, jak i w perspektywie wieloletniej uwzględniającej potrzeby przyszłych pokoleń). Można zatem uznać, że kwestia „górnictwa kosmicznego” wpisuje się w ten ogólny cel, co zauważyła Autorka.

Ze względu na to, że nadzór nad opracowaniem i wdrożeniem Polityki Surowcowej Państwa sprawuje Główny Geolog Kraju (Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska), a (ponadto) sprawy ochrony i kształtowania oraz racjonalnego wykorzystywania zasobów środowiska, geologii oraz gospodarki zasobami naturalnymi należą do kompetencji Ministra Środowiska, za zasadne uznano powierzenie zadań związanych z opracowaniem regulacji dotyczących tak zwanego górnictwa kosmicznego Głównemu Geologowi Kraju.

Kwestia organu administracji publicznej, który miałby opracować omawiane regulacje jest dyskusyjna. Argumentom przytoczonym przez Autorkę nie można odmówić zasadności, z drugiej strony, uwzględniając projektowaną treść art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 4 września  1997 roku o działach administracji rządowej (t. j. Dz. U. 2018, poz. 762 ze zm.), przy powierzeniu tego zdania nie można pominąć ministra właściwego do spraw gospodarki (de lege lata jest nim Minister Przedsiębiorczości i Technologii – § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2018 roku w sprawie utworzenia Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii (Dz. U. 2018, poz. 102)). De lege ferenda, do zadań ministra właściwego do spraw gospodarki będzie bowiem należało między innymi kształtowanie i prowadzenie polityki dotyczącej sektora kosmicznego, w tym na arenie międzynarodowej, w szczególności w ramach współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną i Unią Europejską (projektowany art. 9 ust. 2 pkt 12 ustawy o działach administracji rządowej – zob. art. 2 pkt 1 lit. a projektu ustawy o zmianie ustawy o Polskiej Agencji Kosmicznej oraz ustawy o działach administracji rządowej z dnia 20 czerwca 2018 roku).

W artykule zaapelowano, o jak najszybsze rozpoczęcie prac nad krajowymi regulacjami dotyczącymi „górnictwa kosmicznego” i podjęcie działań w celu ustanowienia światowego systemu zarządu zasobami kosmicznym.

Ustanowienie globalnego systemu „zarządu” zasobami kosmicznymi, nawiązującego w swojej idei na przykład do systemu „gospodarowania” orbitą geostacjonarną przez Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (por. „Terytoria” kosmiczne Polski), wydaje się coraz mniej prawdopodobne. Przede wszystkim brakuje woli porozumienia w tym zakresie między państwami przodującymi w eksploracji przestrzeni kosmicznej. Wypracowanie ewentualnego konsensusu nie ułatwiają też inicjatywy legislacyjne w zakresie „prawa górniczego kosmicznego” podejmowane przez poszczególne państwa (por. np. Niektóre problemy górnictwa kosmicznego; Prawne aspekty tzw. górnictwa kosmicznego – prezentacja i Astronarium oraz konsultacje ws. ustawy o działalności kosmicznej i KROK). Większe szanse powodzenia ma natomiast koncepcja lokalnych systemów „zarządu” zasobami kosmicznymi, utworzonych przez podmioty prawa międzynarodowego, których interesy są zbieżne.

W kontekście polskiego „prawa górniczego kosmicznego” warto przywołać projekt ustawy o nabyciu własności zasobu kosmicznego, naszego autorstwa. Jest to tylko część problematyki, którą w tym zakresie należy uregulować. Ma ona jednak, jak się wydaje, znaczenie kluczowe dla całego zagadnienia. Projekt ten ma przede wszystkim prowokować do dyskusji (zob. poniżej; por. też Czy potrzebne są regulacje dotyczące nabycia własności zasobu kosmicznego w prawie polskim? i Gdzie asteroidy kruszą, tam surowce lecą).

ustawa z dnia …
o nabyciu własności zasobu kosmicznego w celu naukowym lub nienaukowym

Art. 1 [Zakres przedmiotowy]

Ustawa określa zasady nabycia własności zasobu kosmicznego w celu naukowym lub nienaukowym.

Art. 2 [Definicje pojęć]

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) działalności kosmicznej – należy przez to rozumieć działalność kosmiczną w rozumieniu ustawy z dnia … o działalności kosmicznej;

2) obiekcie kosmicznym – należy przez to rozumieć obiekt kosmiczny w rozumieniu ustawy z dnia … o działalności kosmicznej;

3) operatorze – należy przez to rozumieć operatora w rozumieniu ustawy z dnia … o działalności kosmicznej;

4) zasobie kosmicznym – należy przez to rozumieć substancję* abiotyczną, o jakiejkolwiek masie, w sposób zupełny i trwały odłączoną od złoża kosmicznego;

5) złożu kosmicznym – należy przez to rozumieć naturalne nagromadzenie substancji abiotycznej, w tym wody i minerałów, w jakimkolwiek miejscu w przestrzeni kosmicznej, w tym na powierzchni lub pod powierzchnią ciała niebieskiego.

Art. 3 [Własność zasobu komicznego]

1. Operator, który objął w posiadanie samoistne zasób kosmiczny, nabywa własność tego zasobu kosmicznego.

2. Nabycie własności zasobu kosmicznego, o którym mowa w ust. 1 może nastąpić w celu naukowym lub nienaukowym.

3. W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego.

Art. 4 [Koncesja]

Warunki udzielenia koncesji na prowadzenia działalności kosmicznej w zakresie uregulowanym w ustawie, określa ustawa z dnia … o działalności kosmicznej.

Art. 5 [Wejście w życie]

Ustawa wchodzi w życie po upływie …. dni od dnia jej ogłoszenia.

*Propozycja użycia pojęcia „substancja” wynika z jego dość szerokiego znaczenia. Substancje składają się z materii o klasycznym charakterze korpuskularnym, czyli z cząstek posiadających masę (w substancjach dominujący wkład do całkowitej energii układu wnosi masa obiektów [cząsteczek, atomów, cząstek], a nie ich energia kinetyczna, potencjalna itp.). Substancjami są też mieszaniny substancji (substancje niejednorodne) lub materia o niezbyt ściśle określonym składzie chemicznym. Zob. Stanowisko Komisji Nazewnictwa Polskiego Towarzystwa Fizycznego w sprawie zakresu znaczeniowego terminu „substancja” z 14.12.2007 r., dostęp 16.8.2018 r.

//

Numer Polityki Surowcowej, w której opublikowano artykuł Pani Anny Dąbrowskiej – Niepytalskiej pt. „Prawo w górnictwie kosmicznym” jest dostępny nieodpłatnie online. 

PS O niektórych (pozaprawnych) aspektach szeroko rozumianego tzw. górnictwa kosmicznego można przeczytać m.in. w:

Barański K., Kłósko P., Perspektywy eksploatacji złóż metali z grupy platynowców z powierzchni asteroid, Przegląd Górniczy 2017, nr 10, dostęp 23.8.2018 r.;

Bebak, A., Przyszłość energetyki zalega na Księżycu, Polityka Surowcowa 2018, nr 2, dostęp 23.8.2018 r.;

Brożyna A., Surowce z kosmosu: science fiction czy fakt? Surowce i Maszyny Budowlane 2014, nr 6, dostęp 23.8.2018 r.;

Donhefner H., Łuszczek K., Przylibski T.A., Ciała macierzyste meteorytów żelaznych jako złoża metali, Acta Societatis Metheoriticae Polonorum 2012, nr 3, dostęp 23.8.2018 r.;

Łuszczek K., Poszukiwania nowych zasobów surowców w Układzie Słonecznym, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały 2011, nr 40, dostęp 23.8.2018 r.;

Łuszczek K., Przylibski T.A., Mineral resources of extraterrestrial bodies of the Solar System, Mineralogia. Special Papers 2012, nr 40, dostęp 23.8.2018 r.;

Łuszczek K., Przylibski T.A., Skład chondrytów zwyczajnych a potencjalne surowce pasa planetoid, Acta Societatis Metheoriticae Polonorum 2011, nr 2, dostęp 23.8.2018 r.;

Nierobisz A., Górnictwo w przestrzeni kosmicznej (komunikat), Wiadomości Górnicze 2013, nr 9, dostęp 23.8.2018 r.

PPS Uwagę zwracają publikacje pracowników naukowych Politechniki Wrocławskiej, m.in. Pana Profesora Tadeusza A. Przylibskiego i Pani Doktor Katarzyny Łuszczek („wrocławska szkoła górnictwa kosmicznego?”). Z ich dorobkiem naukowym (w szerszym zakresie) można zapoznać się np. za pośrednictwem Google Scholar:

Profesor Tadeusz A. Przylibski;

Doktor Katarzyna Łuszczek.

Mariusz T. Kłoda

Wpis ten nie stanowi opinii lub porady prawnej w rozumieniu obowiązującego prawa. Ma on wyłącznie informacyjny charakter. Autor wpisu nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji, podejmowanych na jego podstawie.

3 thoughts on “Podwaliny prawne górnictwa kosmicznego rodzą się na naszych oczach”

  1. Tomasz pisze:
    19 sierpnia 2018 o 17:05

    Bardzo ważny temat dobrze że poruszony.

  2. Tomasz pisze:
    19 sierpnia 2018 o 17:05

    Bardzo ważny temat dobrze że poruszony.

  3. Pingback: Polska oficjalnie wkracza do globalnej „gry” o zasoby kosmiczne? | Prawo i Kosmos – Prawo Kosmiczne

Comments are closed.

 

 

 

 

 

 

 

Mariusz T. Kłoda

Założyciel oraz redaktor bloga Prawo i Kosmos – Prawo Kosmiczne.

Polityka prywatności i ciasteczek: Ta witryna używa ciasteczek. Pozostając na stronie zgadzasz się na ich użycie.
Aby dowiedzieć się więcej, w tym, jak zarządzać ciasteczkami, zajrzyj tutaj: Polityka ciasteczek

Tagi

ABM Space asteroid mining Centrum Studiów Kosmicznych ALK DroneTech Meeting DroneTech World Meeting działalność kosmiczna EAK ESA European Space Agency Europejska Agencja Kosmiczna Grupa Robocza ds. Polskiego Prawa Kosmicznego górnictwo asteroidalne Górnictwo Kosmiczne Instytut Wspierania Nowych Technologii kosmiczna reklama kosmos Luksemburg Najwyższa Izba Kontroli obtrusive space advertising PAK Polish act on space activities Polish Space Agency Polish space law Polish Space Professionals Association POLSA Polska Agencja Kosmiczna Polska Strategia Kosmiczna polska ustawa o działalności kosmicznej Polskie Prawo Kosmiczne polski sektor kosmiczny prawo kosmiczne Prezes PAK Prezes POLSA PSPA reklama kosmiczna space advertising space law space mining space resources Stowarzyszenie Polskich Profesjonalistów Sektora Kosmicznego ubezpieczenie kosmiczne USA ustawa o działalności kosmicznej ustawa o działalności kosmicznej oraz Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych zasoby kosmiczne

Kategorie

  • Badania i Eksperymenty
  • Biznes Kosmiczny
  • Górnictwo Kosmiczne
  • Konferencje
  • Kosmicznoprawne Facecje
  • Materiały
  • Międzynarodowe Prawo Kosmiczne
  • Polska Agencja Kosmiczna
  • Prawo Administracyjne Kosmiczne
  • Prawo Autorskie Kosmiczne
  • Prawo i Kosmos
  • Prawo Odszkodowawcze Kosmiczne
  • Prawo Podatkowe Kosmiczne
  • Prawo Telekomunikacyjne Kosmiczne
  • Prawo Ubezpieczeniowe Kosmiczne
  • Prawo Własności Przemysłowej Kosmiczne
  • Publikacje
  • Umowy Kosmiczne
  • Wewnętrzne Prawo Kosmiczne
  • Wykłady i Szkolenia

Archiwa

  • grudzień 2022
  • listopad 2022
  • październik 2022
  • sierpień 2022
  • lipiec 2022
  • czerwiec 2022
  • maj 2022
  • kwiecień 2022
  • marzec 2022
  • luty 2022
  • styczeń 2022
  • grudzień 2021
  • listopad 2021
  • wrzesień 2021
  • lipiec 2021
  • czerwiec 2021
  • maj 2021
  • kwiecień 2021
  • marzec 2021
  • luty 2021
  • listopad 2020
  • październik 2020
  • czerwiec 2020
  • maj 2020
  • luty 2020
  • grudzień 2019
  • październik 2019
  • wrzesień 2019
  • sierpień 2019
  • lipiec 2019
  • czerwiec 2019
  • maj 2019
  • kwiecień 2019
  • luty 2019
  • styczeń 2019
  • grudzień 2018
  • listopad 2018
  • październik 2018
  • sierpień 2018
  • lipiec 2018
  • czerwiec 2018
  • kwiecień 2018
  • luty 2018
  • styczeń 2018
  • grudzień 2017
  • wrzesień 2017
  • sierpień 2017
  • lipiec 2017
  • czerwiec 2017
  • maj 2017
  • marzec 2017
  • luty 2017
  • październik 2016
©2023 Śmiało kroczyć tam, gdzie nie dotarło jeszcze żadne prawo! | WordPress Theme by Superb WordPress Themes